ruggengraat in gesprek

de ruggengraat

reactie vanuit publiek digitaal ingekomen met tekening

De ruggengraat is de belangrijkste drager en structuur voor je voortbeweging. maar naast die functionele voortbeweging geef je bewust-onbewust ook allerlei emotionele boodchappen weer. Het is alsof je het gezicht ziet, maar nu is de hele motoriek en het hele lichaam en zijn manieren van voortbewegen, houding en spanning-intensiteit in het geding. Je loopt, rent en doet allerlei handelingen zoals een flesje bier uit de ijskast halen, niet zomaar natuurlijk, maar in dit geval met een zekere voldoening, blij of mogelijk wel angstig en beschroomd. Want je wilt niet dat iemand het ziet, want het is al je 2e biertje en bovendien ben je op bezoek bij je norse oom. En als je fit en ambitieus je dagelijkse loopje doet in het park, zit je er soms ook helemaal doorheen, en zie en merk je ook zelf, dat je enigszins teneergeslagen bent die dag: het valt verdorie tegen, net een gesprek met je baas achter de rug. Je rug kromt zich wat en je stappen worden zwaar en je hebt wat wilskracht en extra spanning nodig om dit te overwinnen. Er zijn talloze situaties waarin je ook zelf kunt merken dat je boodschappen geeft aan hen die je - mogelijk op afstand - zien en daar wat van vinden en er een eigen bevinding tegenover zetten. Bijvoorbeeld met 'zit mijn haar wel goed?'gebaar. Of: Je vriendin vind het verrassend en is verbaasd dat je het lopen van het parcours niet volhoudt, terwijl ze zelf een ijsje likt op de bank in het park waar je voorbij rent op je nieuwe renschoenen, die zij je net heeft gegeven en dit motiveert je extra ondanks je dip, er  in het voorbijlopen toch zo goed mogelijk mee voor de dag te komen.

Lichaamstaal
Ik kreeg onlangs een leuk boekje onder de ogen, want elke week naar de bieb, en dan grasduin je.
Meestal doen we een mix van boeken, wetenschappelijk, historisch, thrillers of literatuur zoals Neil Gaiman, King,  Tyson,  enz. Dit keer ook Small Talks (Debra Fine, 2006 uit het Engels vertaald) meegenomen, nou ja niks aan en wat belegen maar ik viel wel voor de enigszins achterhaalde en in die tijd interessante bevindingen in de illustatie van lichaamstaal. Ik vond de tekeningen heel leuk! Wat doe je ermee als theatermaker, mime acteur? nou kijken dus en leren.

Voor een mime speler is het gedrag van mensen in sociale context belangrijk: kijken- observeren vooral en dan analyseren, wat gebeurt daar, en wat zijn de belangrijke tekens? Semiotics is de leer van de tekens. 
'The semiotic tradition explores the study of signs and symbols as a significant part of communications. Different from linguistics, semiotics also studies non-linguistic sign systems'
Zo ontstaat een mimo- (of choreo)grafie! Een ontwerp voor theater waarbij de lichaamstaal in vorm en intentie (spanning + strategie) zichtbaar is. Klassiek zijn daarvoor prachtige voorbeelden: de slapstick films van Laurel en Hardy, Charlie Chaplin en meer poëtisch en met een zekere stilering: Jacques Tati: 'l'ecole des facteurs' en zijn 'cours des soir'.
Stilering:

Ik zat op een terras en dronk een biertje: allemaal witte tuinstoelen, van die goedkope! en ik dacht ineen, die zijn te stapelen en te krommen, en boem daar stond ie voor ik er erg in had: de ruggengraat! Met een kromming die er mag zijn! Uitvergroot natuurlijk maar dan: de installatie is 6 meter hoog: ik wou 24 stoelen net zoveel als er wervels zijn van de ruggengraat, maar bleef steken op 20 omdat het anders te zwaar en te onhanteerbaar werd. De installatie moet wel kunnen blijven staan, het geheim zit 'em in het lood zetten, dat heb ik vele malen thuis en op het pleintje bij ons voor uitgeprobeerd. Ik kan 'em ook in mijn eentje mannen, maar dan heb ik wel een trap en extra nodig.
Ik vervoer in 2 delen, monteer 'em aan elkaar en met enige assistentie en schoorlijnen staat ie in een wip. De stoelen stapeling is zeer herkenbaar: iedereen roept meteen: het is een ruggengraat, en dan ben ik heel blij. inmiddels heeft ie een geschiedenis achter de rug: Zaltbommel Pracht in de Gracht festival stond ie op 2 meter water in de gracht van Zaltbommel voor 3 maanden, en daarna bouwde ik 'em op bij de Han Bruggen Bouwen congres over de samenwerking Han en ArtEZ kunstacademie.
Voor het festival theater Vuurol.nl mei 2018 te Lage Vuursche kreeg de ruggengraat een zeer mooie plek: in het Drakensteijn bos, in het grote ven direct grenzend aan het hek van onze Prinses Beatrix Soestdijk.
Nu mag ie mee naar kongressen in Duitsland: Crafta congres in Hamburg en MuziekPhysio kongress in Osnabruck. Ik doe daar lezingen en performances over ruggengraat, uitdrukkingen van emotie in gezicht en 'whole body posture in motion'.
De foto hierbij is genomen door Jaap Berends, muzikant en componist van 'Ruggengraat Conversaties': de opname is de waterspiegeling van het beeld.
The perception of emotion in body expressions Hoe je emotie in lichaamstaal herkent: Onderzoek - hoe werkt het! Een onderzoek opzetten vereist een ontwerp wat je wilt aantonen. In het geval gaat het over de herkenning van emotie uitdrukkingen in lichaamstaal. Lichaamstaal kun je hier verder definiëren als lichaamshouding maar ook als de bewegingen die vanuit de impuls van een emotie worden getriggerd of aangezet. Emoties: er zijn 6 basisemoties. Zie Paul Ekman's boek 'Gegrepen door emoties'-'wat gezichten zeggen'-  3e druk 2008 Nieuwezijds B.V.. ISBN 9789057122859 of in de originele Engelse taal 'Emotions revealed'-'understanding faces and feelings', 9780753817650-juni 2004, Orion Publishing Co.

choi xooang The Noise

Choi Xooang maakt zeer indrukwekkende sculpturen.  Zijn beelden roepen existentiele vragen op over emoties en laten een bezorgheid zien om ‘la condition humaine’.
Vreugde, Angst, Verdriet, Woede, Walging, Verbaasd. Deze 6 basisemoties kunnen ook in combinaties worden getoond. De tusseninliggende uitdrukkingen laten samenstellingen zien die universeel herkenbaar zijn.

4 dec 2017 emotie maskers

Bijvoorbeeld: blij verbaasd en boos bang. ook zijn er emoties als ontzet(appalled), verbijsterd(awed), Hatend, waar verschillende emoties in meespelen. Bij Hatend is dat woede, walging, verdriet en bij ontzet en verbijsterd spelen woede, angst, verbaasd, maar ook walging en verdriet mee.

18dec2017 emotie maskers

Er zijn op deze manier 21 uitdrukkingen van emoties! Op mijn speurtocht naar emotie uitdrukkingen heb ik met een groep specialisten vanuit anatomie, beeldend en fysiek theater een serie nieuwe zgn. emotie maskers ontworpen. Deze emotie-maskers baseren zich op de nieuwe techniek van FACS en AU.s.
De FACS betekent Facial Action Coding System en is een instrument om de gezichtsexpressies te meten. Het is een anatomisch systeem om alle uitdrukkingen te beschrijven. De uitdrukking wordt teruggebracht tot afzonderlijke componenten van spiercontracties. Paul Ekman en Friesen publiceerden hierover  in 1978 en is nu een standaard voor gezichtsherkenning. 
De Action Units - AU's zijn de acties van de afzonderlijke spieren of groep spieren die betrokken zijn bij de uitdrukking. De intensiteit daarbij wordt weergegeven van A tot en met E., waarbij A het lichtste spoor is en E het maximum.

spier oefening online ism Applied Sciences Univ.Osnabruck

spieroefening online programma ism Applied Sciences Univ.Osnabruck

Landkaart: Je kunt het gezicht dus zien als een landkaart waarbij de emotie impulsen contracties aangeven zodat de vet en spiermassa zich verplaatst en zodat mond, neus, lippen, ogen, wenkbrauwen, kin, wangen veranderen van plaats en van gedaante.
het voorhoofd speelt mee - rimpels, maar ook oren, haren die ten berge rijzen, en onderkin, strottenhoofd geven ook heldere tekens aan. In My Face Training zie je on line de module voor het trainen van emotie expressies. Deze is door von Piekartz en Sjoerd Schwibettus ontworpen in 2017.
In het boek Maskers Bewogen, onderzoek naar emoties en maskers voor fysiek theater(nov.2015, kom je dit allemaal tegen. In het boek wordt alles bij elkaar gezet, je volgt het onderzoek naar de wondere wereld van de 21 universeel herkenbare emoties, je ziet de FACS en de AU's gedetailleerd voorbijkomen, en er zijn 3 hoofdstukken waarin de achterliggende geschiedenis van het Fysiek theater en de maskers naar voren komt: Jacques LeCoq, Etienne Decroux, Brecht, Grotowski, Meyerhold, enz. Telkens zijn er QR codes die indien je die scant met telefoon meteen de historische filmpjes laten zien.
Er waren bij dit onderzoek grote groepen studenten betrokken zodat proefondervinderlijk kon worden nagegaan of de maskers en hoe de maskers werkten in hun verschillende samengestelde emotie uitdrukkingen. 
De nieuwe familie 'emotie maskers' hebben zich al enkele keren in voorstellingen bewezen. Ze hoeven maar heel weinig te worden bewogen om ze tot leven te wekken. Dat komt omdat de meeste maskers door de kleine beweging meteen meer de andere emotie naar voren laten komen en de toeschouwer een continue gedaanteverandering gewaar is.
Still:Terwijl het masker in principe stilstaat en steeds dezelfde vorm laat zien, herkennen we de emotie uitdrukking namelijk niet als een stilstaand beeld of positie maar als een proces in beweging.
Een stilstaand beeld geeft weliswaar een heldere gekaderde vorm en boodschap maar in beweging kunnen onze hersenen veel meer detecteren als strategie en intentie van de uitdrukking. We zien door de beweging vaak de intentie, bijv. komt hij naar me toe, of gaat hij weg. Of: gaat hij zo meteen kwaad doen en slaan, of staat ie te bluffen. Doordat we de strategie kunnen lezen door de beweging en door het bewegingsverloop, weten we ook hoe we ons daartoe moeten verhouden! Het verloop en de ontwikkeling van de beweging vertelt ons veel meer dan alleen het stilgezette beeld. En zelfs bij een stilstaand beeld verwerken we de informatie als bewegend. Harry von Piekartz is mijn collega aan de Universiteit van Osnabrück-Applied Sciences. Hij is dr. in de fysiotherapy en als zodanig studieleider van de opleiding Physiotherapy. Sedert 2016 werken we samen aan verschillende onderzoeken naar de emoties en de herkenbaarheid ervan.
We hebben een aantal onderzoeken gepubliceerd in de vorm van filmverslagen:
'het gezicht is een gedicht' -  

The in one recorded take of 5,5min shows a stream of face expressions and is morphing live from one expression of emotion to another without pausing or taking back.
This is a remarkable document to show the possible many more expressions of emotion and to show how to stay in connection with the here and now. The actor is actually connecting with his personal presence and keeps an open focus in continuing metamorphoses.
Color & Emotion - making of
Colors can make us happy, angry, sad, fearful, .... 
We combined color and emotion in body expressions 
Which color for which emotion? 

6 basic emotions & pain - do the colors correspond?
Archetypes in basic emotions and pain support eachother. And might help in recognizition, training and rehabilitation
programs.  The research we undertake is about emotion and body expressions: the data are retrieved from many volunteers and actors. The detected patterns will show in body expression, and are processed with filmrecording to show.  The research is led by prof. dr. Harry von Piekartz and drs. Sjoerd Schwibettus and it is a collaboration of University of Applied Sciences, faculty Physio Therapy and Rebalitation Osnabrück - and University of the Arts, faculty Theatre and Dance Anrhem. Color & Emotion - results

6 basic expressions of emotion: happy, sad, angry, disgusted, fearful, surprised, and in pain . We used colors as an extra dimension. 
The expressions of emotion and pain are universal - we look for characteristics in movement, symmetrical or not, focused or detached. We used body paint colors for body and face expression The recorded film shows small to large transformation for each expression, back and forth. 
For rehabilitating motor dysfunction and for art education: The colors help improve recognition and identify the characteristics of emotions. 
Pain is often correlated with emotions. In between the sequences of emotion expressed in color, actors show undulation movements from Corporal Mime technique. 
'Spine Conversations' is a composition in concert with Ereprijs Orchestra. This artistic work shows also the crossover of the research and the Arts. 

Facial & Postural Expression during basic emotions and pain
The questions we ask ourselves : is there an influence of facial basic emotions on body expression and vice versa?
What are natural patterns of the Spine during basic emotions
…and what in chronic musculoskeletal pain ?
What We Explore:
 • The relation between depth of facial basic emotions and body expression 
 • The influence of pain in face and body expression
 • The behavior of the spine during different basic emotion expression and pain In healthy subjects and….. in chronic pain states 
How Do We Measure ? 
• Visual analysis 
• Movement analysis System 
• Facial analyses
Spine Conversations:

Op het festival Vuurol mei 2018 maakte ik een mimografie met 8 spelers en 3 musici. Hoe spreek je met de ruggengraat? Elke speler had een basisemotie in kleur-bodypaint, en pijn deed ook mee, evenals de witte neutrale die alle gedaanten kon aannemen. De muziek werd op mijn verzoek speciaal gecomponeerd door jaap Berends. Een eerste proeve werd daartoe gedaan in samenwerking met orkest De Ereprijs in het transformatielab De Plaats in Arnhem.
De muziekcompositie werd daartoe omgezet voor het orkest, want oorspronkelijk is ze voor 3 snaarinstrumenten. De basis gedachte van de muziek is de continue rondte van de beweging als minimal music.

Er is een documentaire film gemaakt van een jaar lang onderzoek en naar theater vertalen van de Ruggengraat en hoe je met de Ruggengraat praat! 'Spine Conversations - the sculpture of man in motion'. De film is van Kees Hoogeveen en wordt binnenkort in premiere in een filmhuis vertoond. Ontwerp van de installatie 't loopt, 't draait, 't buigt, 't ademt, 't speelt,

https://youtu.be/_kzvHi8qJZA–film De Tijd Verloren

De installatie bestaat uit een pianola, die uit elkaar is gehaald waardoor alle bewegende delen zichtbaar zijn. Ook is het toetsenbord als een ruggengraat vorm in de ruimte gehangen en worden ze verbonden met blaasbalgjes en hamers door middel van pullies en draadjes. De aandrijving  van de bewegende delen wordt veroorzaakt door de blaasbalgen die met een trapmechaniek en een speciale vervaardigde krukas onderdruk maakt in het geheel van verbonden slangen. Onderdruk wil zeggen dat het als een stofzuiger zuigt. De opgeroepen zuiglucht maakt dat de as draait voor de papieren rol. Op de papieren rol zijn er gaatjes geponsd die zo de muziekcompositie vertalen in de aanslag van de hamers. De hamers slaan als er een gaatje voorbij de leeskop komt. Een kort moment wordt hierdoor de onderdruk opgeheven en het ventiel in de luchtkamer van die noot laat dan de desbetreffende hamer slaan.

Er zijn 88 afzonderlijke kleine blaasbalgjes bij de hamertjes gemonteerd die voor elke noot apart kunnen bewegen en ook de toets laten meebewegen. Als je ooit een pianola hebt gezien weet je dat het prachtig is dat de toetsen vanzelf bewegen, alsof er een onzichtbare persoon speelt. De pianola was ooit bedoeld om mee te kunnen spelen en de melodie in te studeren. Ook stond er de zangtekst op, die kon je lezen naarmate de rol verder afdraaide.
Het toen zeer populaire muziekinstrument is een wonder. De hoeveelheid wonderlijk ambachtelijke mechaniek was in die tijd betaalbaar omdat het materiaal weliswaar duur maar arbeid zeer goedkoop was. De populariteit voor en na de 1e weereldoorlog zorgde ervoor dat elk café, uitgaansgelegenheid en ook in vele privé huizen een pianola kwam te staan. De jukebox zorgde ervoor dat de pianola uitstierf.  De rage van de pianola begon rond 1900 en duurde tot cica 1925 toen het voor iedereen makkelijker werd met de grammofoonplaat opnamen en de electrische versterking muziek in huis te halen. De pianola is voor mij met zijn wonderlijke ingewikkelde techniek en ambachtelijkheid een symbool voor de ruggengraat.

https://youtu.be/_kzvHi8qJZA– film De Tijd Verloren

De ontworpen installatie maakt onderdeel uit van het onderzoek naar de expressie van de ruggengraat. Met de productie De Tijd Verloren maakten Steef Kersbergen en ik de mechaniek zichtbaar. De door het Fonds Podium Kunsten ondersteunde mimetheaterstuk speelde met de ontworpen pianola installatie 20 keer op verschillende locaties w.o. Konijnenvoer restaurant Arnhem. In Pulchri gallerie Den Haag maakten we met Jonas de Witte - Beeldontwerp - een film van 30minuten: https://youtu.be/_kzvHi8qJZA – link film De Tijd Verloren. De ruggengraat is het klavier van het lichaam! Deze uitdrukking past.  Analogie: Je vindt de ingewikkelde kinetische opeenvolging terug in de mechanische aanslag van de hamers, inclusief demping, alsof het de keten van beweging is in het lichaam als je bijvoorbeeld loopt of rent.

En dan zijn in de techniek allerlei principes terug te zien die we ook in de werking van ons lichaam zien:

Actie en reactie: oftewel 'der lauf der dinge' is een natuurkundig principe: oorzaak en gevolg laten zich in een keten vervolgen, het een leidt tot het andere en volgende: de oproep van de onderdruk door de heen en weer beweging van de blaasbalg die in de eerste grote blaasbalg de lucht naar buiten duwt zodat in de volgende blaasbalgen daarboven op gekoppeld, de onderdruk en zuiging ontstaat. De onderdruk laat vervolgens de kruskas van de ronddraaiiende rol bewegen. Dat komt omdat het een 3takt motortje heeft op 3 achtereenvolgende blaasbalgjes die op hun beurt heen en weer bewegen en zo de draaiiende beweging veroorzaken. Enz. Ventielen en druk-onderdruk: voor elke noot en bijpassende hamer en toets is er een ventiel en luchtkamer maar ook een blaasbalg die de druk en onderdruk regelt voor de ventielomslag. Het lijken hier wel wervels die allen onderverdeeld zijn door kraakbeen. In het kraakbeen tussen de wervels zit binnen in de kern een bolletje vloeistof als een soort van hydraulische veerkracht als er bijv. een zware druk op de ruggengraat ontstaat pers je dat in de naden van het kraakbeen en wordt de afstand tussen de wervels kleiner en als de druk weer weg is, komt het vocht weer terug. De regeling van treble en bas gaat ook via - grotere - blaasbalgen, luchtkamers en ventielen, idem voor de demping van de snaren (loudness en softness). Idem voor de snelheid van de muziek: hoe harder de rol draait hoe sneller de compositie wordt gespeeld.  Hoe meer zuigkracht je oproept hoe meer volume. De aanslag wordt daardoor harder.
Roteren van de verschillende assen voor de beweging van de papieren rol: deze mechaniek volgt de beweging van de 3 takt motorkrukas. Er draait van alles! er zijn bij het motor deel ook wat kettingen en raderen. Het doet in alles denken aan een soort van Tingueley achtige constructie, alleen deze is functioneel en heeft ten doel muziek te produceren. Ik heb de 1e proef de titel meegegeven: 't loopt, 't draait, 't buigt, 't ademt, 't speelt,  een soort analogie met de ruggengraat in beweging. Omdat er gewoon door de mechaniek ook buitengewoon veel extra geluid mee geproduceerd wordt wat het geheel nog meer spektakel meegeeft. Knarsende gewrichten, draaiiende bewegingen, kantelend evenwicht, piepende lucht uit de borstkas en trillende spieren. Tingueley is een beeldend kunstenaar uit de vorige eeuw: het filmpje hier geeft een mooi beeld. De snaren: In een piano zitten ± 220 snaren en elke snaar wordt gemiddeld tussen de 70 en 80 kg opgetrokken. Dus komt er door de hoge spanning van de snaren gemiddeld zo’n 17000 kg en bij vleugels wel tot 20000 kg. aan trekkracht op het pantserraam te staan. je kan hier best de hoeveelheid spieren en pezen en banden in het lichaam tegenover stellen. Het hele skelet en hoe deze is verbonden: Het skelet van een volwassen mens bestaat uit ongeveer 206 botten. Een baby heeft er veel meer! Wel 350 botten. Bij het ouder worden groeien een aantal botten aan elkaar, vandaar dat je als je volwassen bent minder botten hebt. In je voet wel 26 botjes en elke hand bestaat uit 27 botjes. Gemiddeld heeft een mens ongeveer 640 tot 850 verschillende soorten spieren. Deze spieren zitten allemaal aan het skelet vast en zorgen ervoor dat je lichaam kan bewegen. Dat doen ze door samen te trekken: je botten of huid worden daardoor in een bepaalde stand geduwd of getrokken. De pezen verbinden de spier met het bot en de verschillende gewrichten worden ondersteund door banden en ligamenten. Kijk ook naar de tekening van de hamer van de piano: al die gewrichtjes en kantelpunten en bandjes en veertjes. Het is een wonder! De leeskop is van koper en telt naast de 88 gaatjes voor de toetsen en blaasbalgjes voor hameraanslag nog een paar extra voor de juiste loodrechte afrolling van het papier. Deze extra gaatjes corresponderen met de clips die het papier met veertje begeleiden aan de voorkant waar het papier zich af en oprolt op de onsterste koperen buis. Balans en focus, de leeskop is het grote zintuig voor de muziek. Hamerslag: de techniek van de hamerslag is een soort van 3 trapsraket, je raakt de toets die kantelt op het kantelpunt en hierdoor wordt een opstootbeweging gemaakt met de 'piloot', die vervolgens deze uppercut doorgeeft aan de hamer die daardoor naar de snaar wordt gekatapulteerd en na de aanraking onmiddellijk de demper kanteling triggert bij terugkeer, zodat de snaar niet doortrilt. Met name de aanslag is complex en is super gevoelig. je kunt aan de aanslag van de pianist de intensiteit en de kleur van het geluid horen! Hier kun je net als veerkrachtig lopen een kinetisch principe in terugherkennen dat de mens bij met name lopen en springen en rennen helpt de energie die overblijft door te geven aan de volgende stap van het proces dat lopen heet. Ook de demping is een gegeven: we rollen de voet af voor de afzet, maar we vangen ook op door de buiging in de gewrichten van voet(boog), enkels, knieen en heupen. Ook de ruggengraat doet hier aan mee.
De harkman als objectieve gedaante voor de emotie uitdrukkingen:Elke emotie uitdrukking kent zijn eigen 'liedje' van beweging in de ruggengraat. Met het 'liedje' bedoel ik de typerende opeeenvolging van beweging in intentie en kracht en snelheid die voor elke emotie uitdrukking anders is. Als je de opeenvolging van de beweging als een bewegingszin ziet en je hoort in de adem de bewegingsdynamiek dan kun je de verschillende delen zien als 'noten'. Er zijn in de ruggengraat wervels die allen afzonderlijk kunnen draaien en buigen. Die buigingen en draaiingen veroorzaken een andere houding en maken ook dat armen -schouders, borstkas en hoofd worden bewogen. Ook de benen en voeten verplaatsen zich naar aanleiding van de veranderingen in de ruggengraat en de romp.

sad

happy

Hierboven een notatie van beweging op een notenbalk (suttonnotatie): de harkmannen maken het mogelijk de belangrijkste gewrichten en buigingen en draaiingen op het platte vlak getekend toch veel expressie mee te geven. 
De harkmannen zijn feitelijk skeletten: we kijken zo beter naar de verhoudingen en de verschillende tekeningen in de ruimte die daardoor ontstaan door de buigingen en draaiingen.  

astonished

anger

fear

Let op de 5 lijnen van de notenbalk: zij geven feitelijk houvast voor het skelet. anneer de getekende harkman rechtop staat kun je de voeten op de onderste lijn zetten, de knieen erboven op de 2 lijn, het bekken op de 3e lijn, de schouders op de 4e lijn en nek en hoofd rakt nog net niet de bovenste lijn (gewoon een kruisje). Je kunt tussen de 2 bovenste lijnen de gezichtsuitdrukking weergeven wanneer deze de expressie van de houding mee ondersteunt of duidelijk maakt.Hierbij een aantal met Qualisys opgenomen emotieuitdrukkingen vertaald in harkmannen. De opnamen werden gemaakt op video en de speciale surround camera's - 7 in totaal - nemen het beeld van elke kant op, zodat met software de bewegende beelden als skeletten te zien zijn. Deze opnamen maakten deel uit van het onderzoek ism. Harry von Piekartz in Osnabruck - university applied sciences, physiotherapy motion lab 2017.

disgust

Etienne Decroux, pionier en theatervernieuwer met zijn Mime corporel spreekt over dessins: Simple dessin is alleen buiging of draaiing in 1vlak, front, zij of diepte. Double dessin is 1 buiging en 1 draaiing van een gekozen lichaamsdeel in 2 vlakken of in een andere combinatie van buigingen en draaiingen. En Triple dessin bestaat uit 3 articulaties: 2 buigingen en 1 draaiing of in andere combinaties. De dessins zijn voornamelijk in de ruggengraat te vormen omdat de romp uitdrukkelijk als voornaamste drager van de emotie wordt gezien. We letten veelal op de armen, handen en het hoofd-gezicht, terwijl het centrale deel van het lichaam - de romp - de meeste uitdrukking geeft. We onderscheiding voor de romp - ruggengraat met deze techniek hoofd, nek, buste, middel, bekken. Je beweegt dus altijd een aantal wervels tegelijkertijd. Le tronc! Decroux citaat, 'les travailleurs sont les pieds, les jambes et le tronc. C’est là, et non dans les bras, les mains ou la tête, que réside l’expressivité du corps, les signes de la lutte de l’humanité pour la verticalité, et son effort permanent contre le poids physiques et métaphysiques.'
Het is ook vanzelfsprekend omdat met name de 'tronc' - de romp het centrum is waar de adem zetelt en waar de ruggengraat zich buigt en draait om de armen en het hoofd te bewegen. Centraal in de uitdrukking staat het dynamisch gewicht: De strijd van de mens om rechtop te staan en zijn gevecht met het fysieke en metafysische gewicht. Dynamisch gewicht = uitdrukking. Het is bijna wiskunde als je het zo typeert. Toch is dit de kern van onze uitdrukkingen in ons lichaam. De aanduidingen van de armen en handen communiceren en ondersteunen maar zijn vaak genoeg meer een typische illustratie van een door het hele lichaam gedragen uitdrukking. De term dynamisch gewicht = uitdrukking is van mij, ik wil hier feitelijk de vinger leggen op wat uitdrukking is, het gewicht is altijd betrokken als voornaamste kern voor beweging. Zoals Decoux zegt hierboven in zijn citaat: het gevecht van de mens tegen de fysieke zwaartekracht laat ook het metafysische ervan in zijn uitdrukkingsvorm zien. Ontwerp van de volgende stap in het onderzoek
Eerst moet ik wat meer onderscheiden op het gebied van perceptie. De prikkels voor de emoties komen uit ons reptielenbrein dat in de onderste deel van het brein en de ruggengraat merg zit. De instincten voor overleving, angst, vlucht, en vlak erbij het limbisch brein dat de emoties reguleert en doorspeelt aan gezicht en ruggengraat om de expressie uitdrukking te vormen in beweging en in vorm, intensiteit en dynamiek qua tijd
Er zijn in totaal 24 wervels in de ruggengraat. Een deel middenrug en bovenrug dragen de ribben en op de bovenste wervel - de atlas staat ons hoofd.

• 7 halswervels (cervicale wervels)
• 12 borstwervels (thoracale wervels)
• 5 lendenwervels (lumbale wervels)
• het heiligbeen (os sacrum), een vergroeiing van 5 (sacrale) wervels
• het staartbeen of stuitje (os coccygis), een vergroeiing van meestal 4 (3 tot 5) staartwervels

Schouders en armen zijn door het sleutelbeen ook verbonden aan de ruggengraat. Het bekken is met zijn heiligbeen aan elkaar gegroeid en ook het stuitje bestaat uit een aantal wervels die aan elkaar zijn gegroeid. De SI gewrichtjes opzij van de laagste lendewervel zijn stug maar kunnen zeker bewegen, en zijn de overgang naar bekken en heupgewrichten. 
De onderug ofwel de 5 lendewervels zijn stug en weinig beweeglijk. Doorgaans is de onderrug bij velen nauwelijks beweeglijk. 
Toch zetelt hier de grootste kracht en ondersteuning voor de rest van het skelet.  De spieren die aan de binnenkant van het bekken vastzitten, de onderste kruiselingse buikspieren en de onderrug spieren werken samen. Dit noemen we de core.
De core spieren zijn alle spieren welke in het centrum van het lichaam liggen. De core bestaat uit maar liefst 29 spieren, te onderverdelen in de rechte, schuine en diepe buikspieren, de rechte en diepe rugspieren en de grote en kleine bilspieren. Ze vormen als het ware het corset van je lichaam.
Martha Graham beroemd om haar contractiontechniek wist dit als haar meest belangrijke deel voor de danstechniek in te zetten. Door de afwisseling van ‘contraction’ en ‘release’ krijgt de dans een dramatisch en zwiepend karakter, alsof de danser door heftige innerlijke impulsen wordt voortgedreven. Graham zag ‘contraction and release’ als een weergave van emoties in lichaamsvormen: de schreeuw, de lach, het smeken.
Ook mime corporel gebruikt deze innerlijke sterke kracht vanuit het bekken en buik. De tegenkracht die nodig is voor ondersteuning van de isolaties en articulaties van de dessins kan alleen indien deze vanuit bekkenbodem gevoed en ondersteund wordt. Tegenkracht is een term vanuit de mime corporel en duidt op de grotere kracht van binnen uit om de zwaartekracht te trotseren en/of de dramatiek in de intensiteit van de beweging weer te geven.

Voor de Commedia dell ' arte gebruik ik deze tegenkracht en lage rug inzet voor de meest extreme houdingen en spel.
Spil bij deze houdingen is de ondulatie, of golfbeweging. De ruggengraat heeft al een golf vorm in zich door de dubbele curve in onderrug en bovenrug-nek. Als de verschillende delen van de ruggengraat zich vergroten en tegelijk isoleren  door tegenkracht (dit is feitelijk tegendruk geven)  dan vormt de golf zich groter en zwiept op het eind in de lucht uit.
Escher mannetje:
Mijn eigen methodiek legt sterk de nadruk op de ontwikkeling van de lage rug en tegenkracht vanuit het bodem-bekken en buikspieren. 1 van de meest gebruikte oefening om alles in 1 keer met elkaar te laten functioneren is het zgn. Escher mannetje. Het is een loop-huppeloefening waarbij met name de lage rug naar achter en naar voren wordt gebracht tijdens de huppel. Het been wat loskomt blijft op vóór en stapt als het ware heel groot uit naar voren toe en neemt je dan mee in de tegengestelde curve van de ruggengraat, de arc. Dan volgt de herhaling en brengt de onderrug ronding je gewicht mee naar achteren tijdens het loskomen (huppel). Armen en handen gaan mee in deze curven en gewichtsverplaatsing.  Het is geen buiging voorover! De maagwand blijft openstaan. Het is vergelijkbaar met de contraction van Graham waarbij de ronding in de onderrug naar achteren wordt gemaakt. Op de afbeeldingen zie je de 2 Escher mannetjes van de beroemde graficus uit Leeuwarden. Ze zijn elkaars tegenpolen en passen als lepeltje lepeltje in elkaar.
Onderzoek met afbeeldingen: hoe nemen we lichaamsuitdrukkingen tijdens emoties waar?
In de onderzoeken van vakgerichte literatuur over lichaamsuitdrukkingen tijdens emoties, wordt veel geinventariseerd met afbeeldingen van acteurs. Sommige uitdrukkingen worden geregisseerd en andere zijn juist meer vrijgelaten. Ook wordt er meer en meer gebruik gemaakt van film opnamen om zo de bewegingsdynamiek mee te kunnen nemen als uitdrukkingswaarde. De afbeeldingen van de emotie uitdrukkingen in lichaamshouding worden door ons niet als platte afbeelding bekeken maar we verwerken de impliciete beweging erbij. De hersenen analyseren dus niet alleen de informatie als een houding maar vooral als een bewegend beeld. Door de beweging kunnen we de actie-emotieuitdrukking analyseren op zijn strategische informatie: komt het naar me toe, gaat het van me weg. Vertelt de uitdrukking dat de persoon ontvankelijk is voor toenadering, of moet ik wegvluchten omdat het ook een agressie en aanval inhoudt.?  We zien dit in grote mate al impliciet in de 'still' - de houding zelf door de gevangen spanning, intentie, dynamiek en richting in het beeld van de houding, maar in het bewegend beeld is dit helder en in een verloop uitgewerkt. Feitelijk dus een meer reële weergave van hoe het ook in de werkelijkheid plaatsvindt. Aanduiding:
De onderzoeken die ik heb gelezen berusten vaak hun data op de analyse van de meer oppervlakkige en illustratieve acties van armen, handen. Ik geloof zelf dat deze 'gebarentaal' ondersteunt en meer als aanduiding moet worden gezien, of wordt gezien. Voorbeelden: afwachtend en afwerend armen over elkaar kruisen, breed uit staan met handen in de zij, kin vooruit en hoofd trots geheven, armen schuchter achter de rug aan elkaar, het hoofd deemoedig laten hangen, met gebalde vuisten langs het lichaam ingehouden zich opwinden, trappelend van ongeduld niet kunnen wachten, welkom de armen en handen opendraaien.
Ik wil dus verder kijken! En dan komen we hier weer uit bij de romp en vooral bij de ruggengraat. Daar wil ik kijken. Hoe bewegen de 24 wervels zich tijdens elke emotie uiting? Met welke draaiingen en buigingen? Met welke kracht-tegenkracht en intensiteit? Met welke duur en snelheid?  Met welk verloop? 
Is er voor elke emotie uitdrukking een eigen typerend verloop en dyanmiek in beweging te zien? En hoe meet ik dat?
Bij het onderzoek van J.Walsh gaat het om een secuur uitgewerkte procedure voor de pijn communicatie. Reuze interessant en zeer waardevol. Bij pijn communicatie worden handen vaak naar de pijnlijke plek gebracht. De aanname dat de ruggengraat en de romp het belangrijkste is wordt sterk ondersteund door de hier aangehaalde uitspraken en inzichten van Decroux en Graham.
Deze vanuit de praktijk getoetste inzichten vanuit theater en dans zouden veel meer bij de wetenschappelijke bestudering een rol van belang moeten spelen.

uit Laban Analyse de la technique Parijs 1988

Naast de eerder genoemden wil ik hierbij ook nog Francois Delsarte - 'every little movement' -(geschreven door Ted Shawn-grootvader van de moderne dans, en leraar van Martha Graham)willen betrekken. Evenzo is het zinvol om op het punt van lichaamshouding en overdracht ook verder te kijken bij Meijerhold, Grotowski, Laban, Jacques LeCoq, Dario Fo, Pina Bausch, Cunningham. Hier kom ik later op terug.
Voluit genoemde onderzoeken: 
'Pain communication through body posture: The development and validation of a stimulus set'
Joseph Walsh ⇑, Christopher Eccleston, Edmund Keogh
Centre for Pain Research, University of Bath, Bath, UK August 2014 - full article to read-download?
The perception of emotion in body expressions
B. de Gelder,∗ A.W. de Borst and R. Watson - WIREsCogn Sci 2015, 6:149–158. doi: 10.1002/wcs.1335-Focus-Volume 6, March/Apri l 2015 © 2014 John Wi ley & Sons, Ltd.
Ekman en Body Action Posture Coding System
Een stap verder is inzoomen op de inventarisatie over de lichaamstaal tijdens emoties en langs welke parameters en met welke procedure er kan worden geinventariseerd en onderzocht.
Net als bij gezichten ontstaat er nu meer en meer een databank van alle houdingen en bewegingsacties van emotie uitdrukkingen. Bij het gezicht is de FACS en AU's ontwikkeld. Facs is Facial Action Coding Sistem en een AU is een Action Unit, oftewel de contractie van spier of spiergroep die een bepaalde uitdrukking in het gezicht veroorzaken. Die zijn ontstaan door Paul Ekman en zijn nu langzaamaan als standaard geaccepteerd.BAP ofwel voluit body action posture coding system is in navolging ontstaan vanuit het besef dat het lichaam en de postural expression of emotion ook wel eens aandacht mocht krijgen. Darwin beperkte zich ook al tot het gezicht, dit is een overzichtelijk beperkt terrein, en deed dat eigenlijk als terzijde om zijn 'survival of the fittest' kracht bij te zetten. Paul Ekman nam het stokje over en is nu de meest geciteerde en geprezen onderzoeker op het gebied van emoties in
de gezichtsuitdrukkingen.
The Body Action Coding System II: muscle activations during the perception and expression of emotion - Elisabeth M. J. Huis In ‘t Veld,¹ Geert J. M. van Boxtel,² and Beatrice de Gelder^1,3,*  Front Behav Neurosci. 2014; 8: 330. Published online 2014 Sep 23. doi:  10.3389/fnbeh.2014.00330

uit J.Waslh et al.?Pain communication trhrough body posture

We zijn nu aan het inventariseren hoe en welke acties van belang zijn bij de lichaamsuitdrukkingen tijdens emotie. We kijken naar terugkerende patronen in de uitdrukkingen. Wat doet er mee? Hoe kijk je en onderzoek je dit enorme terrein? want er speelt heel veel mee. We kunnen nu makkelijk beelden (foto opnamen) en video-film opnamen inzetten voor het onderzoek. Dat is een algemene trend. Er speelt ook mee hoe we eigenlijk in de hersenen de data die we zien verwerken. Bij eerste onderzoeken met foto opnamen - ook van gezichts uidrukkingen - werd veelal gewerkt met herkenning en benoeming van de emotie. Dat is wat kort door de bocht en eigenlijk niet nuttig, want dan schakel je het begrip, ratio in en geef je vaak de gewenste antwoorden. Bovendien houdt het geen rekening met de beweging en dynamiek van de lichaamsuitrdrukking. De afbeeldingen van houding wekken de illusie dat de getroffen houding in een 'still' de absolute voorkeur en archetypisch de juiste is, terwijl het vaak een willekeurig moment is. De video - film opnamen doen meer: zij geven vooral de beweging en dynamiek van de emotie impuls weer. Het verloop en ook de aaneenschakeling van beweging geeft de informatie van de context veel juister weer. Alle opnamen, 'still' of bewegend beeld worden vooral in de hersenen als bewegend beschouwd en we kennen daar een zeker verloop aan toe na analyse die ons verteld hoe we ons veilig kunnen gedragen: moeten we vluchten of is de emotie uitdrukking zodanig dat we ons welkom weten? Is de uitdrukking en de beweging daarvan naar ons toe en agressief, dan is het andersom!
The Body Action and Posture coding system (BAP) : Development and reliability- Swiss Center for Affective Sciences - Dael, N., Mortillaro, M., & Scherer, K. R. (2012). The Body Action and Posture coding system (BAP): Development and reliability. Journal of Nonverbal Behavior, 36, 97-121. Er is een begin gemaakt om te komen tot een standaard. De BAPCS of BAP wil alle acties en postures in kaart brengen die vanuit de emotie reflex in de whole body tot uitdrukking komen. In een aantal onderzoeken wordt ook gekeken met EMG (Surface) electromyography. Sensoren worden aan de spieren verbonden. In dit geval met sensoren die de electro meten door de huid heen. Er kan ook gemeten worden door naalden in de spier te steken. De naald is dan de elektrode die de electrisch activiteit doorgeeft. De sensoren op de huid worden vastgetaped en met een beetje gel wordt de geleiding beter gemaakt. In het onderzoek van B. de Gelder et al. is angst en woede in spieractiviteit gemeten in lage rug, onderarmen en kuiten. dit is de eerste keer dat met een ontworpen protocol en handleiding met parameters de spieractiviteit bij emoties van spieren in lichaam wordt gemeten. Spier activiteit en herkenning: De studie van Huis in 't Veld et al (2014) die daaraan vooraf ging liet al zien dat er een direct meetbaar verschil was. Dit onderzoek was ook het begin van Body Action Posture Coding System: het is feitelijk een handleiding en procedure voor de metingen en het in kaart brengen. Het onderzoek II beschrijft niet alleen welke spieren er gebruikt worden bij emotie uitdrukkingen angst en woede, maar geeft ook een test welke spieren op de herkenning van emotie reageren. Bij dit laatste gaat het erom dat mensen wordt gevraagd de video-film opname over te nemen-imiteren. Dit lijkt mij een heel goede aanpak: er wordt geen beoordeling gevraagd of bewoording maar een spiegel (neuronen) aktie om te zien of de herkenning dezelfde spieractiviteit oplevert. Geweldig. Emphatie is jezelf in een ander verplaatsen. De spiegelneuronen helpen hier. Ook bij maskerspel is dit een heldere lijn van werken, je kijkt niet zozeer in de spiegel hoe het eruit ziet, maar je leeft je in door naar het masker te kijken. Het lichaam neemt vanzelf de intentie en spanning van de masker uitdrukking over. Ik heb veel met de langzame transformatie geoefend: na het spel langzaam het masker af laat zien hoeveel er in het gezicht van de acteur in de geest van de masker uitdrukking lijkt en overblijft. Als we in ons dagelijks leven met emotie omgaan, gebeurt er feitelijk hetzelfde: door over te nemen, begrijpen we de emotie.

Zelf zou ik vanuit Decroux analyse systeem willen werken als een BAP coding systeem. De tekeningen in de ruimte door buigingen - draaiingen van de gewrichten geven alle posities en mogelijkheden zeer compleet weer. Als je je daarin verdiept zie je een compleet logisch schema hoe de mens kan bewegen en wat de mogelijkheden zijn. Ook de dynamiek soorten worden zeer compleet en helder omschreven. Zie daarvoor Projet de"Récupération, préservation et diffusion du travail du Maître Étienne Decroux"L’analyse de la technique du mime corporel et sa transcription en cinétographie Laban.
Het Nederlandse Mime Handboek(door Amos de Haas, Frits Vogels) geeft je met anatomische tekeningen meteen een indruk. Ook staat daar de techniek goed en helder uitgelegd.
Van alle mogelijke tekeningen is in de basis ook afbeelding als anatomische tekening en er zijn ter illustratie video-films van Decroux etudes op youtube te zien. Wat mist is de directe link met spieractiviteit. Coprorel mime heeft niet bij elke geisoleerde en gearticuleerde beweging de spieractiviteit gemeten. En er is geen directe link met de emotie uitdrukking omschreven of aangetoond. De Mime Corporel is in eeste instantie een techniek die de speler en maker leert met geisoleerde articulaties mogelijkkheden van uitdrukking te creëeren. Mijn speurtocht naar de ruggengraat en hoe de directe link met uitdrukking
van emotie te maken loopt voor een goed deel ook via de Commedia dell'arte en haar archetypische personages-of houdingen die sterke emotie uitdrukkingen in zich dragen. ik wil deze figuren gebruiken om te inventariseren welke emotie daarin wordt herkend. Daar kan ik met EMG ook spieractiviteit meten en via harkmanfigruen de houding karakteriseren. Er is een grote overeenkomst in de archetypische figuren van de commedia dell'arte en de basis emotie utdrukkingen zoals we die bijvoorbeeld in ons onderzoek hebben vastgelegd op film (zie color & emotion of ruggengraat - filmpjes hierboven)

<meta http-equiv="Content-Security-Policy" content="upgrade-insecure-requests">

the perception of emotion in body expressions

mime fullness